08 Feb Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Nedir?
Uyuşturucu madde ticareti suçu, kanunda bahsedilen seçimlik hareketlerle işlenebilen bir suçtur. Bu seçimlik hareketler uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin imali, ithali, ihracı, ülke içinde satılması, satışa arz edilmesi, başkalarına verilmesi (temin etme), sevk edilmesi, nakledilmesi, depolanması veya ticaret amacıyla satın alınması, kabul edilmesinden oluşmaktadır.
Uyuşturucu Madde Kullanma ile Ticareti Arasındaki Fark
Kullanma amacıyla uyuşturucu bulundurmak ile uyuşturucu madde ticareti suçları birbirlerine karıştırılmamalıdır. Uygulamada bu farkı oluşturan en önemli unsur uyuşturucu miktarı olmaktadır. Kişisel ihtiyaç sınırını aşacak miktarda uyuşturucu madde bulunması uyuşturucunun başka bir amaç için bulundurulduğunun göstergesidir. Yargıtay Adli Tıp Kurumundan aldığı bilgiler ışığında değişik uyuşturucu türleri açısından günlük kullanım sınırları çizmiştir ve mahkemeler de kişilerin üzerinde bulunana uyuşturucunun bu sınırı aşıp aşmadığını bu sınırlar çerçevesinde değerlendirmektedir.
Uyuşturucu maddenin ele geçirildiği durum da büyük önem arz etmektedir. Küçük paketler halinde gramajları ayarlanmış halde bulunan uyuşturucu maddeler, uyuşturucu maddenin yanında yakalanan ambalaj ve hassas terazi de uyuşturucunun kullanım dışında bir amaçla bulundurulduğu hususunda önemli bir belirti olacaktır.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Cezası Nedir?
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, 20 yıldan 30 yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak ülke içinde satan, satışa arz eden, başkalarına veren (temin eden), sevk eden, nakleden, depolayan, satın alan, kabul eden, bulunduran kişi, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması hâlinde, veren veya satan kişiye verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
Uyuşturucu maddenin eroin, kokain, morfin, bonzai (sentetik kannabinoid), bazmorfin veya türevleri olması, bu suçun nitelikli halini oluşturmaktadır ve verilecek cezayı yarı oranında artırmaktadır. Yine aynı şekilde bu suçun okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu madde verilen veya satılan kişinin çocuk olması suçun nitelikli halini oluşturmaktadır ve bu durumda verilecek hapis cezası on beş yıldan az olamaz.
Suçun üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında, suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat fazlasına artırılması öngörülmüştür.
Üretimi resmi makamların iznine veya satışı yetkili tabip tarafından düzenlenen reçeteye bağlı olan ve uyuşturucu veya uyarıcı madde etkisi doğuran her türlü madde açısından da bu suçu işlemek mümkündür ancak mahkemenin takdiriyle ceza yarıya kadar indirilebilir.
Uyuşturucu veya uyarıcı etki doğurmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretiminde kullanılan ve ithal veya imali resmi makamların iznine bağlı olan maddeyi ülkeye ithal eden, imal eden, satan, satın alan, sevk eden, nakleden, depolayan veya ihraç eden kişi, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmibin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Bu maddede tanımlanan suçların tabip, diş tabibi, eczacı, kimyager, veteriner, sağlık memuru, laborant, ebe, hemşire, diş teknisyeni, hastabakıcı, sağlık hizmeti veren, kimyacılıkla veya ecza ticareti ile iştigal eden kişi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Etkin Pişmanlık Ceza İndirimi
Etkin pişmanlık, bir suçun işlenmesinden sonra failin pişmanlık göstermesi durumunda cezasının azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması halinde sanığa ceza indirimi sağlayan bazı hükümlerin uygulanmasını sağlayan bir ceza hukuku kurumudur. Bu suç uyarıca kanun koyucu etkin pişmanlığı ikiye ayırmıştır.
- Suç unsuru resmi makamlar tarafından öğrenilmeden önce suçu işleyen kişi tarafından diğer suç ortaklarının ve uyuşturucu maddelerin yerinin haber verilmesi etkin pişmanlık nedenidir. Eğer suça ortak olan kişi resmi makamlara yardımcı olursa ve suçun gerçekleşmesini engellerse o zaman o kişi hakkında cezaya hükmolunmaz.
- Eğer işlenen suç, resmi makamlar tarafından sonradan haber alınırsa ve suçu işleyen kişi suç ortaklarının yakalanmasına yardımcı olursa, verilecek olan ceza, yardımın niteliğine göre yarısına ya da dörtte bir oranına kadar indirilir.
Suç Ortakları kavramı geniş bir şekilde yorumlanır; failin uyuşturucu madde satın aldığı, kabul ettiği, sattığı veya verdiği diğer kişiler gibi suçla bağlantılı olan diğer kişiler de bu kavram içinde değerlendirilmelidir. (CGK-K.2020/73)
“Yakalanması” sözcüğü de “suç ortaklarının yakalanması ya da kim olduğunun belirlenmesi” anlamına gelmektedir. Failin indirimden yararlanabilmesi için; suç ortağının veya uyuşturucu maddeyi satın aldığı ya da sattığı kişinin veya başka bir uyuşturucu madde suçunu işleyen şahsın yakalanmasına, kim olduğunun belirlenmesine katkıda bulunmasının yanı sıra ortaya çıkartılan suçun failin işlediği suça eşdeğer veya daha ağır bir suç olması gerekmektedir. (CGK-K.2020/72)
Ayrıca yerleşik Yargıtay içtihatına göre; yakalanan kimsenin uyuşturucu maddeyi açık kimliğini bilmediği bir şahıstan aldığını söylemesi ya da hayalî isimler vermesi veya daha önceden uyuşturucu işine karıştığını bildiği kişinin adını vermesi etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için yeterli görülmemeli, failin bildirdiği kişi yakalanmış ise mahkûm edilmiş olması ya da yakalanamamışsa kimliği ve varlığının belirlenmesi, failin bildirdiği kişiye suç atması için neden bulunmadığının anlaşılması, mevcut delillerin o kişinin suçluluğunu kabule yeterli bulunması ve verilen bilginin daha önce görevliler tarafından öğrenilmemiş olması durumlarında etkin pişmanlık hükümleri uygulanmalıdır. Değinilen bu hallerin dışında, failin üzerinde kullanım miktarı içerisinde uyuşturucu ve uyarıcı madde ile yakalanmış olması halinde başka bir şekilde satış için hazırlandığı anlaşılmayan maddeyi satmak için bulundurduğunu bildirmesinde de, uyuşturucu ve uyarıcı madde satmak suçundan etkin pişmanlık koşullarının gerçekleştiği kabul edilmelidir.
Uyuşturucu Madde Ticaretinde Zincirleme Suç
Seçimlik hareketli suçlarda, hareketlerden birkaçının birden yapılması birden çok suç işlenmesi anlamına gelmez. Bu gibi hâllerde de ortada tek bir suç vardır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, suçun konusunu oluşturan maddenin aynı olmasıdır. Hareketlerin seçimlik olma özelliği aynı uyuşturucu veya uyarıcı madde için geçerlidir. Failin, değişik zamanlarda aynı veya farklı kişilere maddede öngörülen seçimlik hareketlerden herhangi birisini gerçekleştirmesi hâllerinde zincirleme suç hükümlerinin uygulanması söz konusu olacaktır. Failin işlemeyi kastettiği uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun konusunu oluşturan maddenin, öngörülen seçimlik hareketlerden herhangi birisinin gerçekleştirilmesi sonrasında tüketilmesinin ardından, yeniden uyuşturucu madde temin etmesi hâlinde zincirleme suçun değil, gerçek içtima kuralı gereğince ayrı ayrı suçların oluştuğunun kabulü gerekmektedir. (CGK-K.2021/43)
Kanun koyucunun uyuşturucu madde ticareti hakkında belirlediği yaptırımların ağır sonuçlar doğurması sebebiyle bu suçla itham altında olan kişilerin alanında uzman ağır ceza avukatına başvurmaları tavsiye edilmektedir. Etkili bir savunma yapılması halinde bu suçla itham edilen kişilerin tutuksuz yargılanması, cezanın ertelenmesi, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve beraati söz konusu olabilmektedir.
